Thursday, May 01, 2003

Paradigm Shift II

AdfoWeb, Amsterdam, mei 2003

Vorige maand schreef ik op deze plaats over de muziek- en filmindustrie, die zich voortdurend onledig houdt met het voeren van juridische procedures tegen Jan en Alleman, in plaats van zich serieus bezig te houden met de vraag hoe je in het digitale tijdperk muziek en films aan de man brengt.

Het bleek een hot item. De RIAA, het officiele lobby-orgaan van de Amerikaanse platenindustrie, won een rechtszaak tegen internetaanbieder Verizon. Inzet was de vraag of Verizon verplicht was op verzoek van de RIAA de namen van muziek downloadende internetabonnees te onthullen. Privacy verloor, lobby won. De RIAA krijgt nu namen en kan nieuwe processen gaan aanspannen, ditmaal tegen arme studenten met een voorliefde voor filesharing.

Platenmaatschappijen EMI en Universal zien in dat geldschieters meer geld hebben dan studenten, en spanden een proces aan tegen inversteringsfirma Hummer Winblad, de financiers achter Napster. De claim, $150.000 per geconstateerde overtreding van het auteursrecht met behulp van Napster, kan bij toewijzing in de biljoenen lopen.

De MPAA, filmbroertjes en –zusjes van voormelde RIAA, waren minder fortuinlijk. Zij verloren hun rechtszaak tegen een Noorse scholier die software maakte waarmee je de kopieerbeveiliging van DVDs omzeilt. Die software is bedoeld om DVD's ook onder Linux te kunne nafspelen en niet op de eerste plaats voor illegaal kopieren.

Om dezelfde reden verloren film- en muziekmaatschappijen eind april een zaak tegen aanbieders van software om muziek uit te wisselen, waaronder Grokster. Zij houden er, anders dan Napster, geen centrale server met catalogi van beschikbare bestanden op na, dus zijn niet aansprakelijk voor het gebruik van hun software. De maker van het wapen kun je niet aanspreken op de gepleegde moord.

Interessanter dan dit legal limbo zijn de ontwikkelingen aan het bedrijvenfront. De balans tussen betalers en piraten verschuift ontegenzeggelijk richting piraten. Erger nog, marketers kunnen in de huidige verhoudingen de portemonnee van muziekliefhebbers steeds moeizamer geopend krijgen.

Wie verlost ons? Een kleine inventarisatie.

AOL Time Warner. De meest logische keus. Was het vinden van nieuwe marketingmogelijkheden voor content niet de reden van de megafusie? Jammer genoeg is men er nooit aan toegekomen. Dubieuze boekhoudpraktijken, interne machtsstrijd tussen de twee bloedgroepen, en uiteindelijk de dotcom bust stonden vernieuwing in de weg. De AOL-omzet liep terug en de muziek- en filmdivisies maakten een aantal mega-hits, waarop de entertainmentboys zeiden: ‘Zie je wel? Weg met die internetcowboys.’

Bertelsmann. Onder Thomas Middelhof het Europese antwoord op AOL Time Warner. De aankoop van piratennest Napster door dit eerbiedwaardige bedrijf leek de eerste grote doorbraak. Middelhof ruimde het veld, Napster is ter ziele. De familie Bertelsmann heeft de macht weer overgenomen en wil geen gedonder. Einde verhaal.

Vivendi. Jean-Marie ‘Messias’ Messier ging ten onder aan zijn grootheidswaan, en het bedrijf dat hij leidde bijna ook. Vivendi zucht onder een enorme schuldenlast en moet delen verkopen om het hoofd boven water te houden. De internet-aktiviteiten zijn niets waard, en daarom staat nu de muziekdivisie Universal te koop.

Apple. Makers van de iPod, kampioenen van de digitale muziek- en beeldbewerking. Reclameslogan: Rip. Mix. Burn. Bovendien geleid door een creatieve doener met ervaring in de entertainment-industrie, want naast Apple leidt Jobs ook de succesvolle animatiestudio Pixar. Onder meer om die reden is Apple sinds kort voorwerp van intense speculaties omtrent de overname van Vivendi’s Universal. Jobs heeft het in zich om met concepten, apparaten, of een combinatie van beide te komen die ons de volgende generatie muziek- en filmmarketing brengt. Zal hij de uitdaging aangaan? Of heeft hij nog steeds al zijn aandacht nodig om het eigenwijze Apple, dat ondanks succesvolle productintroducties nog altijd niet uit de gevarenzone is, in veilige haven te brengen?

Microsoft heeft geld, en ambitie. Mag bovendien niet ontbreken in een opsomming waarin Apple voorkomt. Desalniettemin heeft Microsoft tot dusverre weinig interesse getoond in expedities naar geheel nieuwe bedrijfstakken. Zal dit in de toekomst veranderen? Niet onwaarschijnlijk, als je kijkt hoe Microsoft zowel MSN als Windows Media Player uitbreidt met content. Bovendien wil men uiteraard niet bij Apple achterblijven.

Sony. De interessante persoon is hier Kunitake Ando, Sony’s President en COO. Ando is er sterk op gevlast om zijn vinger achter de contentmarketing van de toekomst te krijgen. De middelen heeft-ie in huis: een sterke electronicadivisie, en een entertainmentpoot. Die laatste werkt hem overigens tegen. De muziekjongens moeten niets hebben van hun nerdy collega’s die aldoor apparaten op de markt brengen die hun handel dwarszitten. Sony is weliswaar ver met digitale distributie, maar het wachten is nog steeds op de eerste stap. Wordt Sony de eerste?

Inmiddels valt 20th Century Fox de eer te beurt om als eerste filmstudio een marketingtactiek tegen piraterij te ontplooien. Zij brengen de film X2: X-Men United uit in bijna 100 landen tegelijk, in rond 50.000 theaters. De reden? Het tegengaan van piraterij. Botte kracht in plaats van creativiteit, maar goddank eindelijk iets niet-juridisch...